Mükemmeliyetçilik: Yüksek standartlar şeması

Mükemmeliyetçilik, danışanlarda oldukça sık karşılaştığımız bir özelliktir. Eğer mükemmeliyetçi bir kişi iseniz her zaman en iyiyi yapmak, kusursuz olmak için sürekli çabalarsınız. ‘Yeterince iyi’ ile asla yetinmezsiniz. En küçük bir ‘hata’ ya tahammülünüz yoktur. Ancak ‘hata’ tanımlarınız biraz abartılıdır. Kusursuzluğu bozan en önemsiz detayları bile hata

olarak kabul edebilirsiniz. Örneğin, bu hata, bir sınavdan 100 almak yerine 95 almak olabilir. Bu ‘hata’ ların sonucunda ise kendinizi oldukça acımasızca eleştirirsiniz. Bu durumda daha önceki başarılarınız, bütün olumlu deneyimleriniz önemsizdir. Bu bazen iş konusunda olabilir, bazen ebeveyn olmakla ilgili ya da kusursuz görünmekle ilgili. Farklı alanlarda mükemmeli yakalamaya çalışırsınız. Bu imkansız olduğu için ise hayal kırıklıkları yaşamanız kaçınılmaz olur. Zaman baskısı, öfke, rekabetçilik, aşırı eleştirellik, anksiyete, tükenmişlik sizin için oldukça tanıdık deneyimlerdir. Hayattan zevk almaz, başarılarınızın tadını çıkaramazsınız çünkü hep ‘tamamlanması gereken’ yeni işleriniz vardır.

Toplum tarafından insanlardan beklenen ‘yüksek standartlar’ mükemmeliyetçilik zemini olan kişilerin bu özelliklerini aktive edip birtakım ruhsal sorunları ortaya çıkarmaktadır.

Mükemmeliyetçi kişiler ruhsal sorunlar yaşamaya başlayana kadar standartlarının gerekenin çok üzerinde olduğunu fark etmez.

Yüksek standartların çocukluk kökenlerini anlamak oldukça önemlidir. Örneğin bu kişiler, erken dönem aile ortamında yüksek beklentileri karşılayamadığı için sürekli eleştirilmiş, yalnızca bu beklentileri karşıladığında ilgi görmüş olabilir. Kökenleri fark ettikten sonra ise günlük yaşantıda bu standartları daha gerçekçi düzeye indirip sonuçlarını takip etmek, davranış biçimini kademeli olarak değiştirmek gerekmektedir.